Anjiyografi hakkında bilmeniz gerekenler nelerdir. Doktorlarımızın konu ile ilgili verdiği cevapları okuyarak bilgi sahibi olabilirsiniz.
Anjiyografi işlemi nedir?
Genelde kasıktan ve bazen de koldan iğne, damar kılıfı ve kateter yardımı ile damara girilerek vücudun istenen bölgesindeki damarın içine kadar kateter ilerleterek kontrast madde (renkli ilaç) verilmesi ve o damarın X-ışını kullanan özel bir kamera ile filmlerinin çekilerek incelenmesi işlemidir. Anjiyografi tanısal bir işlemdir tedavi edici değildir.
Doktor kateterin nereye yönlendiğini nasıl görebilir?
İşlem bir anjiyo cihazı (röntgen kamerası) kullanılarak gerçekleştirilir. Doktorunuz, kateteri bu kamera aracılığı ile görerek yönlendirilir. Siz kateterin bu hareketinin farkında olmazsınız, ağrı hissetmezsiniz.
Kateter yerine yerleştirildikten sonra ne olur?
Kateter yerine yerleştirildikten sonra doktorunuz kateter aracılığı ile vücudunuz için zararlı olmayan bir boyalı maddeyi (kontrast madde), kateterin içerisinden enjekte edecektir. Bu boya kan ile karıştığında, damar sistemimiz, röntgen kamerası tarafından görüntülenebilecektir. Doktorunuz değişik açılardan film kayıtları yaparken bu boyalı maddeyi birkaç kez enjekte edecektir. İlaç verilirken sıcaklık basması hissi olabilir (20-30 sn) ancak bu geçicidir.
İşlem ağrılı mıdır?
İşlem öncesinde giriş yeri uyuşturulduktan sonra ağrı duyulmaz. Sadece giriş yerinde bir basınç hissedilir.
Anjiyografi işlemi riskli midir?
Anjiyografi işlemi %95-99 oranında risksiz bir işlemdir.
– Renkli ilaca bağlı alerjik reaksiyonlar,
– Giriş yerinde kanama, enfeksiyon,
– Nadiren damarlar ya da organlarda oluşabilecek zararlar olarak sıralanabilir.
Anjiyografi işleminin tüm tıbbi girişimlerde olduğu gibi riskleri vardır ancak bu risk, teknolojik gelişmeler ve sahip olunan büyük deneyimler sonucu son derece düşüktür. Ölüm, kalp krizi, felç gibi önemli komplikasyonların (istenmeyen olay) oranı on binde beş (5/10.000) ile binde bir (1/1000) arasındadır.
Ancak unutulmamalıdır ki damarlarda ki teşhis edilmemiş ve dolayısı ile tedavisi yapılamamış hastalıkların hastaya getireceği risk, anjiyografinin riskinin çok çok üzerindedir.
Anjiyografiye nasıl hazırlanmalıyım?
– Hastaların işlemden önce duş almaları ya da yıkanmaları gerekir.
– İşlemden önceki gece yarısından itibaren bir şey yiyip içmeyiniz.
– Almanız gereken ilaçları az miktarda su ile kullanmanızda sakınca yoktur.
– Hastalar işlemden önce etek (kasık) tıraşı olmalıdır.
– Ateşli bir hastalığınız varsa ya da öksürüyorsanız durumunuzu doktorunuza bildiriniz.
– İyot alerjisi, anjiyografi işleminde kullanılan renkli ilaç alerjisi gibi durumlarınız varsa mutlaka doktorunuza önceden uyarınız.
– Şeker hastaları kullandıkları tüm ilaçlar konusunda doktorlarını bilgilendirmelidirler.
– İşlemden önceki gece yarısından önce bol sıvı alamaya özen gösteriniz.
– Çoğu hastamızın anjiyografi masasına yatmasının en önemli nedeni sigaradır. Bu işlem öncesinde kalıcı olarak sigarayı bırakınız.
– Genel olarak, kalp ve yüksek tansiyon ilaçlarının anjiyografi işlemi ile etkileşimi yoktur ve kesilmemeleri gerekir.
– Ancak aspirin, kumadin, heparin, gibi kanı incelten, pıhtılaşmayı önleyen ilaçların işlemden önce kesilmeleri gerekebilir. Bu ilaçları kullanıyorsanız işlemden önce doktorunuzu uyarınız.
Anjiyografi işlemi ne kadar sürecek?
Her işlem için farklı olmak üzere yaklaşık 30 ile 60 dakikadır.
Kateter ne zaman çıkarılacak?
İşlem bittiğinde damar kılıfı yerinden çıkartılarak, kanamayı önlemek için giriş alanına basınç uygulanacaktır. Uygulama alanı kasıkta ise, bir süre bunun üzerine, yine kanamayı önlemek için kum torbası konacaktır. 6 saat süre ile bu bacağı hareket ettirmeden yatmanız gerekecektir. Giriş yapılan alan kol ise buraya sıkı bir sargı uygulanacaktır.
İşlemden sonra ne olacak?
– İşlem sonrası ayaktan baş vuran hastalar gözlem bölümümüze, yatmakta olan hastalar ise servislerine gönderilecektir.
– Anjiyo sonrası hastalar 6-8 saat boyunca yatakta yatmalı, anjiyografi işlemi yapılan kol ya da bacak kıvrılmamalı ve hareket ettirilmemelidir.
– Hastanın tuvalet gereksinimi yataklarında, sürgü ve ördek aracılığıyla karşılanmalıdır. Bu sürenin sonunda hastanede kalan hastalar oda içerisindeki tuvalete gidebilir. Yatak içinde serbest hareket edebilir.
– Evlerine giden hastaların da ertesi gün yataklarında dinlenmeleri gerekir.
– Hastaneden ayrıldıktan sonra 24 saat süre ile işlemin yapıldığı bölgeyi zorlamamanız önerilir. 24 saat sonra işlem yerindeki bandı çıkartabilir, banyo yapabilirsiniz.
– Girişim yerinde, bazen kanın deri altına sızmasıyla morluklar, sertlik olabilir. Bunlar önemli değildir. Morlukların tamamen geçmesi birkaç hafta alabilir. Ancak işlem yerinde kanama, şiddetli ağrı, ani şişlik olursa hemen hastaneye gidilmelidir.
– Bir hafta boyunca aşırı hareket ve spordan kaçınılmalıdır.
Hangi durumlarda doktora başvurmalıyım?
– İşlem yerinde kanama başlarsa kanayan yeri elinizle basınç uygulayın ve hastanenin acil servisine başvurun. Doktorunuzla vakit kaybetmeden temasa geçin.
– Bunun dışında, işlem yerinde kızarıklık ya da ağrı oluşursa akla kesi yeri enfeksiyonu gelmeli ve mutlaka doktorunuza başvurmalısınız.
– İşlem için giriş yapılan kol ya da bacağınızda ağrı, morarma ve/veya soğukluk hissi olursa vakit geçirmeden hastanenin acil servisine başvurunuz.
– Giriş yerinde şişlik ve elle kontrollerde damar için kan akımına ait titreşimli ses hissi alınırsa yine vakit kaybetmeden doktorunuza başvurunuz.
Doktorum test sonuçlarını bana anlatacak mı?
Evet. Anjiyografi işlemleri bittikten sonra, işlemi yapan doktor sonuçları ve önerdiği tedavi şekillerini (ilaç tedavisi, balon anjiyoplasti, stent veya cerrahi tedavi) açıklayacaktır. Sizinle tedavi seçeneklerini tartışacaktır ve anjiyografi raporu verilecektir.
Kaynak; Prof.Dr. Ümit Belet , Uz.Dr. Ergin Çapar
